Otizm Spektrum Bozukluğu Nedir?

Otizm spektrum bozukluğu, doğuştan gelen ya da yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan karmaşık bir nöro-gelişimsel farklılık olarak tanımlanıyor. Beynin yapısını ya da işleyişini etkileyen bazı sinir sistemi sorunlarından kaynaklandığı tahmin edilen otizmin sebebi tam olarak bilinmemekle birlikte genetik temelli olduğuna ilişkin bulgular yer alıyor. Hangi gen ya da genlerin sorumlu olduğu henüz bilinmezken, çevresel faktörlerin de otizme yol açabildiğine ilişkin görüşler paylaşılıyor. Otizm spektrum bozukluğu olan bireyler, iki temel alanda yetersizlik gösteriyor.

İletişim ve sosyal etkileşimde yetersizlik

İlişki kurma ve sürdürmede zorlanma,

Göz kontağı kuramama, vücut dilini anlayamama, jest ve mimikleri anlayamama,

Duyguları ifade edememe,

Etkileşim başlatma ve sürdürmede zorlanma, sosyal etkileşimde isteksiz görünme,

Espri, şaka ve mecaz anlamlı ifadeleri anlamakta zorlanma.

Tekrarlayıcı davranışlar, sınırlı ilgi alanları ve rutinler

Tekrarlanan ya da takıntılı motor davranışlar, nesne kullanma ya da konuşma

Aynılık üzerinde ısrar etme, rutinlere aşırı bağlılık

Yoğunluğu açısından anormal denebilecek derecede takıntılı ve sabit ilgilere sahip olma

Belli ses, doku ya da koku gibi duyusal uyaranlara karşı aşırı tepkili olma ya da tepkisiz kalma

Otizmin Nedeni

Otizm spektrum bozukluğunun kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik temelli olduğuna dair bulgular bulunmaktadır. Ancak hangi gen ya da genlerin bu durumdan sorumlu olduğu henüz netleşmemiştir. Ayrıca, çevresel faktörlerin de otizme katkıda bulunabileceğine dair görüşler mevcuttur.

Otizmin Yaygınlığı

CDC (Centers for Disease Control and Prevention)’nin Mart 2023 tarihinde açıkladığı rapora göre; ABD’de doğan her 31çocuktan 1’ine “Otizm Spektrum Bozukluğu” tanısı konulmaktadır. Rapora göre otizmin görülme sıklığı son 25 yılda %382 artmıştır.

Otizmin Belirtileri

Göz teması kurmakta zorlanma,

İsmi söylendiğinde dönüp bakmama,

Parmağıyla istediği şeyi göstermeme,

Yaşıtlarının oyunlarına ilgi duymama,

Sallanmak, parmak uçlarında yürümek gibi hareketler yapma,

Dönen nesnelere karşı aşırı ilgi duyma,

Takıntılı davranışlar gösterme,

Konuşmada gerilik yaşama.

Erken Tanı ve Eğitim

Erken tanı ve etkinliği kanıtlanmış yöntemler ile yoğun olarak eğitim alan çocukların yaklaşık yüzde 50’sinde; otizmin belirtilerinin kontrol altına alınabildiği, gelişim sağlanabildiği hatta bazı otizmli çocukların ergenlik yaşına geldiklerinde gelişimsel olarak akranlarını yakalayabildikleri gözlemlendi.