İletişim ve Sosyal Etkileşim

• Sözel iletişimi tercih etmeyebilirler veya yanıt vermeleri zaman alabilir. Yazılı iletişim veya destekleyici sistemler kullanabilirsiniz.

• Soyut ve mecazi ifadeleri anlamakta zorlanabilirler. “Bugün hiç iş yoktu, dükkânda sinek avladık” gibi bir cümle kurulduğunda gerçekten de sineklerin avladığını düşünebilirler. “Bugün hiç müşteri gelmedi” gibi net ifadeler tercih edilmelidir.

• Daha önce duydukları kelime ve cümleleri tekrarlayabilirler. Eğer bu bir rahatlama yöntemi ise görmezden gelmek veya farklı bir sakinleşme yolu önermek faydalı olabilir.

• Sohbet başlatmakta ve sürdürmekte zorlanabilirler. Günlük pratikler ve replik kartları bu konuda yardımcı olabilir.

• Göz teması kurmakta güçlük çekebilirler. Zorlamak yerine, göz teması olmadan da sizi dinleyebildiklerini bilmeniz önemlidir.

Duyusal Hassasiyetler

• Günlük hayatımızda fark etmediğimiz ses, ışık, koku veya dokular onları rahatsız edebilir.

• Beklenmedik tepkiler verebilirler. Bu durumlarda anlayışlı olmak gerekir.

• Yemekte seçici olabilir, hep aynı dokudaki yiyecekleri tercih edebilirler.

Otizmli bireylerin farklılıklarını anlayıp desteklemek, onların iş hayatında daha rahat hissetmesini sağlar.

Sınırlı İlgi Alanları ve Tekrarlayıcı Davranışlar

• Otizmli bireyler, belirli konulara yoğun ilgi gösterebilir ve bu alanlarda derinlemesine bilgi edinmek isteyebilirler.

• Rutinleri bozulan bireyler, buna karşı tepki gösterebilir.

• Rahatlamak için tekrarlayıcı hareketler (stimming) yapabilirler.

• Belirli nesnelerin yerlerinin değişmesini istemeyebilirler.

 

Bilişsel Özellikler

• Planlama ve organizasyon konusunda zorlanabilirler.

• Taklit ve gözlem yoluyla öğrenmede güçlük yaşayabilirler.

• Düşünürken esnek olmakta zorlanabilir; “Ya hep ya hiç” gibi bir mantıkla hareket edebilirler.

• Öğrendiklerini farklı durumlara uyarlamakta zorlanabilir, genelleme yaparken desteğe ihtiyaç duyabilirler.

Otizmli Bireylerin İş Hayatındaki Güçlü Yönleri

• Otizmli bireyler, yeterli destekle iş hayatında birçok güçlü yön sergileyebilirler.

• Detaylı ve titiz çalışma, kurallara bağlılık, yüksek konsantrasyon, dakiklik ve iş sadakati gibi özellikleriyle iş yerinde değerli katkılar sunabilirler.

• Monoton işleri verimli şekilde yapabilir, dürüst ve güvenilir olmalarıyla örnek olurlar.

• Farklı düşünme yetenekleri sayesinde de çalıştıkları ortama yenilikçi bakış açıları kazandırabilirler.

Otizmli Bireylerin İş Hayatında Karşılaşabileceği Güçlükler

• Sosyal etkileşimde zorlanabilir, şaka ve mecazi ifadeleri anlamakta güçlük çekebilirler.

• Ani değişimlere uyum sağlamakta ve planlama yapmakta zorlanabilirler. Duyusal hassasiyetleri nedeniyle belirli sesler, ışıklar veya kokular onları rahatsız edebilir.

• Fiziksel düzenlemeler ve destek materyalleri ihtiyaç duydukları önemli unsurlardır.

• Ayrıca, tekrar eden hareketler ve davranışlar sergileyebilirler; bu davranışlar onların rahat hissetmek veya rahatsız edici uyaranlardan kaçınmak için geliştirdikleri bir başa çıkma mekanizması olabilir.