Otizmli Bireylerin Özellikleri

Otizmli bireyler, dünyayı algılama, iletişim kurma ve çevreyle etkileşimde bulunma açısından farklılıklar gösterebilir. Bu farklılıklar, bireysel özellikler ve güçlü yönlerle birlikte değerlendirilmelidir. Aşağıda otizmli bireylerde sık gözlemlenen bazı iletişim, sosyal etkileşim ve duyusal özelliklere yer verilmiştir.

İletişim ve Sosyal Etkileşim

Sözel iletişimi tercih etmeyebilirler veya yanıt vermeleri zaman alabilir. Yazılı iletişim veya destekleyici sistemler kullanabilirsiniz.

Soyut ve mecazi ifadeleri anlamakta zorlanabilirler. “Bugün hiç iş yoktu, dükkânda sinek avladık” gibi bir cümle kurulduğunda gerçekten de sineklerin avladığını düşünebilirler. “Bugün hiç müşteri gelmedi” gibi net ifadeler tercih edilmelidir.

Daha önce duydukları kelime ve cümleleri tekrarlayabilirler. Eğer bu bir rahatlama yöntemi ise görmezden gelmek veya farklı bir sakinleşme yolu önermek faydalı olabilir.

Sohbet başlatmakta ve sürdürmekte zorlanabilirler. Günlük pratikler ve replik kartları bu konuda yardımcı olabilir.

Göz teması kurmakta güçlük çekebilirler. Zorlamak yerine, göz teması olmadan da sizi dinleyebildiklerini bilmeniz önemlidir.

Duyusal Hassasiyetler

Günlük hayatımızda fark etmediğimiz ses, ışık, koku veya dokular onları rahatsız edebilir.

Beklenmedik tepkiler verebilirler. Bu durumlarda anlayışlı olmak gerekir.

Yemekte seçici olabilir, hep aynı dokudaki yiyecekleri tercih edebilirler.

Otizmli bireylerin farklılıklarını anlayıp desteklemek, onların iş hayatında daha rahat hissetmesini sağlar.

Sınırlı İlgi Alanları ve Tekrarlayıcı Davranışlar

Otizmli bireyler, belirli konulara yoğun ilgi gösterebilir ve bu alanlarda derinlemesine bilgi edinmek isteyebilirler.

Rutinleri bozulan bireyler, buna karşı tepki gösterebilir.

Rahatlamak için tekrarlayıcı hareketler (stimming) yapabilirler.

Belirli nesnelerin yerlerinin değişmesini istemeyebilirler.

Bilişsel Özellikler

Planlama ve organizasyon konusunda zorlanabilirler

Taklit ve gözlem yoluyla öğrenmede güçlük yaşayabilirler

Düşünürken esnek olmakta zorlanabilir; “Ya hep ya hiç” gibi bir mantıkla hareket edebilirler

Öğrendiklerini farklı durumlara uyarlamakta zorlanabilir, genelleme yaparken desteğe ihtiyaç duyabilirler.